Pioenen: Planten, Verzorgen en Snoeien

Pioenrozen, met hun weelderige en vaak geurige bloemen, zijn een vaste waarde in veel tuinen en een favoriet voor in boeketten. Hun grote bloemen in het late voorjaar en vroege zomer zorgen voor een prachtig beeld. De populariteit van de pioen is niet nieuw; de plant wordt al duizenden jaren gekweekt. Een goed gevestigde pioenroos kan tientallen jaren op dezelfde plek blijven staan en elk jaar mooier worden.

Pioensoorten

Vaste Plant Pioenen

De meest bekende groep zijn de vaste plant pioenen, ook wel de lactiflora-groep genoemd. Dit zijn de klassieke pioenen die men vaak in boerentuinen ziet, geroemd om hun grote, geurige en vaak dubbelgevulde bloemen. Deze kruidachtige planten sterven in de herfst bovengronds af en komen in het voorjaar weer op met nieuwe scheuten. Vaste plant pioenen hebben een koude periode nodig om te bloeien, en hun zware bloemen kunnen de stelen doen buigen, vooral na een regenbui.

Boempioenen

Boempioenen (Paeonia suffruticosa) zijn houtige struiken die hun takken in de winter behouden en alleen hun bladeren verliezen, wat hen een permanente structuur in de tuin geeft. Ze staan bekend om hun indrukwekkend grote bloemen, die een diameter tot 25 centimeter kunnen bereiken. Ze bloeien iets vroeger dan de vaste plant pioenen. Hoewel hun naam anders doet vermoeden, worden het geen bomen, maar kleine tot middelgrote struiken die het best op een beschutte plek staan.

Itoh Pioenen

Itoh pioenen zijn een kruising tussen een vaste plant pioen en een boompioen. Ze combineren de grote, exotische bloemen en het stevige blad van de boompioen met de winterhardheid van de kruidachtige pioen. Dit resulteert in een plant met sterke stelen die de zware bloemen zonder ondersteuning kunnen dragen. Deze hybriden vormen een mooie, koepelvormige struik en zijn minder gevoelig voor ziektes. Net als vaste plant pioenen sterven Itoh pioenen in de winter bovengronds af en hebben ze een koude periode nodig om te bloeien.

Pioenen Planten

Een pioen kan zeer oud worden, dus de juiste standplaats vanaf het begin is van belang. Het verplanten van een pioen die al jaren vaststaat, kan ertoe leiden dat de bloei voor enkele jaren uitblijft.

De ideale tijd om pioenen met kale wortel te planten is in het najaar, in september of oktober. Door ze in de herfst te planten, krijgen de wortels de kans om zich goed te vestigen voordat de winter invalt, wat de plant een voorsprong geeft. Pioenen in pot kunnen het hele jaar door worden geplant, zolang de grond niet bevroren is.

Pioenen zijn zonliefhebbers en hebben een standplaats nodig waar ze minimaal zes uur direct zonlicht per dag ontvangen. Een gebrek aan zonlicht is een van de voornaamste redenen waarom een pioenroos niet bloeit. De grond moet voedzaam, humusrijk en vooral goed doorlatend zijn, want pioenen verdragen geen natte voeten. Zware kleigrond kan verbeterd worden met zand, terwijl zandgrond baat heeft bij compost.

De planttechniek is een specifiek onderdeel. Voor vaste plant en Itoh pioenen geldt dat de wortelstok ondiep geplant moet worden. De ‘ogen’ of groeipunten op de wortel mogen niet dieper dan 3 tot 5 centimeter onder het grondoppervlak komen. Als een pioen te diep wordt geplant, zal hij wel blad ontwikkelen, maar geen of weinig bloemen produceren. Boompioenen worden daarentegen juist wat dieper geplant.

Algemene Verzorging van Pioenen

Eenmaal goed gevestigd, vragen pioenen relatief weinig onderhoud. De zorg richt zich voornamelijk op water geven, bemesten en het bieden van ondersteuning.

Pioenen hebben een voorkeur voor diepe, onregelmatige watergift in plaats van dagelijkse kleine beetjes. Geef tijdens droge periodes een flinke hoeveelheid water zodat de grond goed vochtig wordt, wat diepere wortels stimuleert. Het is belangrijk dat de grond tussen de gietbeurten door wat kan opdrogen, want constant natte grond kan wortelrot veroorzaken.

Pioenen zijn redelijk gulzige planten. Een bemesting in het vroege voorjaar met een langzaam werkende meststof geeft ze een goede start. Een tweede gift na de bloei helpt de plant om reserves op te bouwen voor het volgende jaar. Gebruik een meststof met een laag stikstofgehalte; te veel stikstof bevordert de bladgroei ten koste van de bloemen.

Vooral de gevuldbloemige pioenen kunnen topzwaar worden, waardoor de bloemstelen buigen of knakken na een regenbui. Om dit te voorkomen, is ondersteuning nodig. Plaats in het voorjaar, zodra de scheuten verschijnen, een plantensteun of ring rondom de pol. De plant groeit hier vervolgens doorheen, waardoor de stelen en bloemen overeind blijven.

Snoeien en Verzorging na de Bloei

De juiste verzorging in de zomer en herfst legt de basis voor een gezonde plant en een rijke bloei in het volgende jaar. Dit omvat het verwijderen van uitgebloeide bloemen en het terugsnoeien van het loof op het juiste moment.

Het verwijderen van uitgebloeide bloemen, ook wel deadheading genoemd, is niet strikt noodzakelijk, maar het voorkomt dat de plant energie steekt in de aanmaak van zaden. Dit stelt de pioen in staat om die energie te gebruiken voor de ontwikkeling van de wortels en nieuwe knoppen voor het volgende seizoen.

Voor kruidachtige en Itoh pioenen is de herfstsnoei een belangrijke stap. Wanneer het blad in het najaar is afgestorven, snoei je de stengels terug tot ongeveer 5 tot 10 centimeter boven de grond. Het is belangrijk om al het afgestorven plantmateriaal uit de tuin te verwijderen. Dit voorkomt dat schimmelziekten, zoals botrytis, kunnen overwinteren en de plant in het voorjaar opnieuw infecteren. Boompioenen hoeven op deze manier niet gesnoeid te worden; bij hen worden enkel dode of kruisende takken verwijderd.

Veelvoorkomende Problemen bij Pioenen

De meest voorkomende problemen bij pioenen zijn het uitblijven van bloemen, de aanwezigheid van mieren op de knoppen en gevoeligheid voor schimmelziekten. De oorzaken zijn vaak goed te achterhalen en te verhelpen.

Een van de grootste teleurstellingen is een pioen die weigert te bloeien. De meest voorkomende oorzaak is dat de plant te diep is geplant, zoals beschreven bij de plantinstructies. Andere redenen kunnen zijn: te weinig zonlicht, een te jonge plant die nog moet volwassen worden, of stress door recente verplanting.

Veel mensen maken zich zorgen als ze mieren over de bloemknoppen van hun pioenen zien kruipen. Deze aanwezigheid is echter volkomen normaal. De knoppen scheiden een suikerachtige nectar af waar de mieren van snoepen. In ruil daarvoor beschermen de mieren de knoppen mogelijk tegen schadelijke insecten. De mieren veroorzaken geen schade en hoeven niet bestreden te worden.

Grauwe schimmel, of botrytis, is de meest voorkomende schimmelziekte bij pioenen. Deze schimmel gedijt in vochtige omstandigheden en kan ervoor zorgen dat knoppen bruin worden en niet opengaan, of dat er vlekken op bladeren en stengels verschijnen. De beste preventie is zorgen voor een goede luchtcirculatie rond de plant en het correct verwijderen van het loof in de herfst.