Begonie: Pielęgnacja, Uprawa i Rozmnażanie

Begonia to zróżnicowany i popularny rodzaj roślin, ceniony za bujne kwiaty i dekoracyjne liście. Obejmuje ponad 1200 gatunków, oferując szeroką gamę kształtów, rozmiarów i kolorów, co pozwala na uprawę w ogrodach, na balkonach oraz w domach. Rośliny te pochodzą z wilgotnych, subtropikalnych i tropikalnych regionów, co determinuje ich potrzeby. Odpowiednia pielęgnacja zależy od zrozumienia specyfiki poszczególnych grup begonii.

Typy begonii

Begonie można podzielić na kilka głównych grup, co ułatwia ich identyfikację i uprawę.

Begonie bulwiaste (Begonia x tuberhybrida) są znane z dużych kwiatów pojawiających się od późnej wiosny do jesieni. Ich podziemną częścią są spłaszczone bulwy, z których wyrastają mięsiste pędy. Odmiany w tej grupie mają kwiaty pełne, półpełne lub pojedyncze i są uprawiane sezonowo w ogrodach oraz pojemnikach.

Begonie o korzeniach włóknistych, jak begonia stale kwitnąca (Begonia semperflorens), charakteryzują się obfitym kwitnieniem od lata do przymrozków. Tworzą zwarte kępy i są wykorzystywane jako rośliny rabatowe lub do skrzynek balkonowych. Ich liście mogą być zielone, brązowe lub czerwonawe, co dodaje im walorów dekoracyjnych.

Begonie kłączowe uprawia się głównie ze względu na ozdobne liście. Rosną one z grubego, pełzającego kłącza, które rozwija się na powierzchni gleby. W tej grupie wyróżnia się begonia królewska (Begonia rex), zachwycająca liśćmi o różnorodnych, barwnych wzorach.

Begonie krzewiaste, nazywane też trzcinowymi, mają wzniesione, segmentowane pędy przypominające bambus. Przykładem jest begonia koralowa (Begonia maculata), której liście w kształcie “anielskich skrzydeł” pokryte są białymi plamkami. Od spodu blaszki liściowe są często czerwone, co tworzy piękny kontrast.

Ogólna pielęgnacja begonii

Większość begonii najlepiej rośnie na stanowiskach jasnych, ale z rozproszonym światłem. Bezpośrednie nasłonecznienie może powodować poparzenia liści. Idealne miejsce to parapet wschodni lub północny, a przy uprawie na zewnątrz osłonięty zakątek. Optymalna temperatura w okresie wegetacji wynosi od 18 do 22°C.

Podłoże dla begonii powinno być żyzne, próchnicze i dobrze przepuszczalne, o lekko kwaśnym odczynie (pH 5,5-6,5). Zastój wody w korzeniach jest częstą przyczyną problemów, dlatego na dnie doniczki warto umieścić warstwę drenażu z keramzytu. Można użyć gotowej mieszanki do roślin kwitnących lub przygotować własne podłoże.

Begonie są wrażliwe na przesuszenie i przelanie, dlatego należy utrzymywać podłoże stale lekko wilgotne. Przed kolejnym podlaniem wierzchnia warstwa ziemi powinna przeschnąć na głębokość 2-3 cm. Zimą podlewanie należy ograniczyć. Rośliny te cenią sobie wysoką wilgotność powietrza, co można osiągnąć przez ustawienie doniczki na tacy z mokrymi kamykami.

W okresie wzrostu i kwitnienia, od wiosny do jesieni, begonie potrzebują regularnego nawożenia. Należy stosować co 2-3 tygodnie nawozy płynne dla roślin kwitnących, bogate w fosfor. Zimą nawożenie należy ograniczyć lub wstrzymać.

Rozmnażanie begonii

Wybór metody rozmnażania begonii zależy od typu rośliny. Popularną techniką dla begonii krzaczastych jest pobieranie sadzonek pędowych. Wiosną lub latem odcina się zdrowy fragment pędu o długości ok. 10 cm i umieszcza go w wodzie lub wilgotnym podłożu.

Dla begonii kłączowych i Rex idealne jest rozmnażanie z sadzonek liściowych. Odcina się zdrowy liść i nacina jego główne nerwy od spodu. Tak przygotowany liść kładzie się na wilgotnym podłożu, a w miejscach nacięć po kilku tygodniach pojawią się nowe rośliny.

Begonie bulwiaste i niektóre odmiany o korzeniach włóknistych rozmnaża się przez podział. Większe bulwy można podzielić przed posadzeniem, upewniając się, że każda część ma co najmniej jeden pąk. Rośliny o korzeniach włóknistych rozdziela się podczas przesadzania.

Częste problemy i rozwiązania

Begonie są podatne na choroby grzybowe przy nadmiernej wilgoci i słabej cyrkulacji powietrza. Częstym problemem jest mączniak prawdziwy, objawiający się białym nalotem na liściach, oraz szara pleśń, powodująca szary nalot i brunatne plamy. Aby zapobiegać chorobom, należy unikać moczenia liści podczas podlewania i zapewnić dobrą wentylację.

Do szkodników najczęściej atakujących begonie należą mszyce i wełnowce. Mszyce gromadzą się na młodych pędach i spodniej stronie liści. Wełnowce tworzą białe, wełniste skupiska w kątach liści i na łodygach. Po zauważeniu szkodników należy odizolować roślinę i zastosować odpowiednie środki ochrony.

Problemy fizjologiczne wynikają z błędów w pielęgnacji. Żółknięcie liści może być sygnałem przelania, a brązowe, suche brzegi liści wskazują na zbyt niską wilgotność powietrza. Wyciągnięte pędy z rzadko osadzonymi liśćmi są wynikiem niedoboru światła.

Toksyczność begonii

Wszystkie części begonii są toksyczne dla zwierząt domowych, takich jak koty i psy. Rośliny te zawierają szczawiany wapnia, które mogą powodować podrażnienie jamy ustnej i układu pokarmowego. Objawy zatrucia u zwierząt to nadmierne ślinienie się, wymioty, biegunka i trudności w połykaniu.

Największe stężenie toksyn znajduje się w bulwach i kłączach. Chociaż zatrucia rzadko bywają śmiertelne, w razie podejrzenia, że zwierzę zjadło fragment begonii, zaleca się kontakt z weterynarzem. U ludzi spożycie może wywołać łagodne dolegliwości, dlatego należy zachować ostrożność w obecności małych dzieci.